- Jak polskie "Argo": o Polakach, którzy znaleźli schronienie w Iranie -

Andrzej B. Czulda, dokumentalista, autor m.in. „Bajek z krainy pieców" czy „Wpinania księżyca" ukończył niedawno zdjęcia do swojego kolejnego obrazu, filmu dokumentalnego pod tytułem „Perskie ocalenie". To historia poświęcona polskim dzieciom, które wraz z Armią generała Andersa trafiły do Iranu po opuszczeniu Rosji Sowieckiej w 1941 roku.

„Perskie ocalenie" to historia, która swój początek ma we wrześniu 1939 roku. Na zagarniętych przez Sowiety ziemiach wschodnich nasiliły się represje i terror, a z początkiem 1940 r. zaczęły się zorganizowane wywózki ludności polskiej w głąb Rosji. W 1941 roku, kiedy doszło do ataku III Rzeszy na Związek Sowiecki, podpisano układ Sikorski – Majski. Na jego mocy ogłoszono w Związku Radzieckim amnestię dla setek tysięcy Polaków więzionych w sowieckich łagrach. Zaczęto wówczas tworzyć Armię Polską pod dowództwem gen. Władysława Andersa, której ostatecznie udało się ewakuować do Pahlevi w Iranie. Razem z żołnierzami Andersa do Iranu wyjechało też ponad 37 tys. cywilów, wśród których znalazło się wiele tysięcy polskich dzieci. Główny ośrodek opieki nad nimi zorganizowany został w Isfahanie, gdzie stworzono dobrze wyposażone obozy, szkoły i ochronki.

I to właśnie ocalone niegdyś dzieci uczestnicy wydarzeń sprzed 70 lat opowiadają w filmie autora "Nekropolis" o swoich losach, pobycie w sowieckich łagrach i życiu na irańskiej ziemi. W obrazie Andrzeja B. Czuldy o Polakach wypowiadają się też niezwykle serdecznie sami Irańczycy, którzy pamiętają naszych rodaków z wojennych lat. Ponadto w filmie zaprezentowane zostaną m.in. zdjęcia archiwalne oraz współczesne obrazy Iranu – zachowane dawne polskie szkoły oraz kościoły.                  .
Autorzy filmu myślą o jego premierze w pierwszym kwartale 2014 roku. Dokument będzie miał też trzy wersje językowe: polską, angielską i farsi. Zostanie również wyemitowany w irańskiej telewizji. Polscy widzowie zobaczą go w na kanale TVP Historia, TVP Polonia oraz w telewizji w Chicago.

Obraz powstał przy współfinansowaniu Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Ministerstwa Kultury i Przewodnictwa Islamskiego oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. A także przy wsparciu Ambasady Islamskiej Republiki Iranu w Warszawie, Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Teheranie, Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Polsko-Irańskiej Grupy Parlamentarnej Fundacji Instytutu Lecha Wałęsy, Centrum Kulturalnemu w Przemyślu, Galerii Perskich Dywanów Ali Reza i Beaty Shabani.

Artur Cichmiński